طراحی جداره خیابان ها بخشی از پروژه های طراحی خیابان محسوب می شوند که چون یکی از بزرگترین پروژه های طراحی شهری هستند به بخش های مختلفی تقسیم شده است. در طراحی جداره یک خیابان مباحث ترافیکی و هندسه راه را از طراحی خیابان حذف شده و رویکرد به سمت طراحی شهری با تاکید بر معماری بناها می باشد.
تمرکز بر ویژگیهای کیفی جداره های فعال و مؤلفه های ادراک آنها، از مهمترین موضوعات طراحی منظر خیابانی است. کیفیت سطح همکف جدارهها تأثیر زیادی بر میزان و نحوه استفاده شهروندان از فضای شهری، مدت زمان حضور و رفتارهای احتمالی آنها دارد. به منظور دستیابی به مؤلفهه ای مؤثر بر ادراک منظر خیابانی با تأکید بر جداره های فعال و امکان مطالعه دقیقتر آنها، میتوان عناصر تشکیل دهنده منظر خیابانی را به سه مؤلفه کالبدی، عملکردی و زمینهای تقسیم نمود
بخش مهم و اصلی طراحی جداره خیابان، طراحی طبقه همکف بناها بوده که شامل فروشگاه ها و مغازه ها و نیز ورودی ادارات و مجتمع های تجاری و سازمان ها می شودرا شامل میشود، جلوخان مجتمع های مسکونی و تجاری در جوار خیابان ها نیز در این دسته بندی قرار می گیرند.
خیابان شهری از مهمترین فضاهای شهری در ایران می باشد. خیابان نیز مانند هر فضای دیگری دارای سه جزء اصلی سقف(آسمان)، کف و بدنه می باشند. از میان این اجزاء بدنه های خیابان از اهمیت بیشتری برخوردارند. چراکه جزء مهمی از سیما و منظر شهری بوده و در شخصیت دادن به فضاهای شهری تاثیر به سزایی دارند. بروز بیرونی بدنه های خیابان را نمای خیابان گویند. نمای خیابان در ایران دارای مسائل و مشکلات فراوانی است اما رفع کمبود مجموعه ای منسجم و کارا جهت راهنمایی طراحان و مدیران شهری در امر طراحی نمای شهری بسیار احساس می گردد. هدف تدوین اصول و قواعد و معیارهایی است که تاکید اصلی آنها وجوه کالبدی و بصری نمای شهری می باشد.
چند سرفصل مهم در طراحی جداره خیابان در اولویت مطرح است:
1-همسان سازی تابلو های تجاری
2-تامین روشنایی و امنیت در ساختمان های اداری در ساعات غیر اداری که خاموش و بدون نگهبان هستند
3-رعایت خط آسمان بنا ها و اصلاح آنها
4- ارائه ضوابط نما و سیما خیابان
5-پیاده رو سازی با در نظر گرفتن فضای سبز کافی برای شهروندان
6-پیاده رو سازی با درنظر گرفتن مبلمان مناسب و همه شمول
7-ارائه دستورالعمل استفاده از مصالح پیشنهادی مشاور در طراحی نمای ساختمان های در حال ساخت
8-توجه به معماری ساختمان های کنج به عنوان یک رکن اصلی در طراحی جداره
9-نورپردازی و طراحی نما در شب
10-ارائه الگوی هویتی در طراحی جداره
هویت منظر شهری به عنوان یکی از شاخصه های اصلی سنجش کیفیت فضاهای شهری است که مهمترین ابزار هر فضای شهری محسوب میشود و در این راستا جداره های شهری نیز به عنوان یکی از مهمترین عوامل ارتباطی هستند که کیفیت منظر شهری را به نمایش عموم می گذارند.
در این پژوهش هدف ارتقا هویت منظر شهری در مهمترین جز فضای شهری یعنی جداره خیابان ها است که در ارتباط مستقیم شهروندان و گردشگران هر شهری میباشد. منظر شهری نقش اساسی در شکل گیری شهر سالم و توسعه پایدار شهری دارد .
توسعه کیفی و کمی فضاهای شهرها، هنگامی روندمطلوب اجرایی و قابل تحققی پیدا خواهد که اولویت سنجی مسائل موجود در شهرها، مبتنی بر نظریات نوین مشارکت مردمی و استفاده از علم باشد. نمای ساختمان ها و جداره های شهری مشرف بر خیابان ها و میادین ازجمله عناصر محیطی تاثیرگذار در زمینه ارتقای کیفیت های بصری در فضاهای شهری محسوب می گردند و بر ارتقای کیفیت زندگی شهروندان موثر هستند.
متاسفانه به دلیل ساخت و ساز شتابان در سال های اخیر این مولفه مورد بی توجهی و سهل انگاری قرار گرفتهاست. از آنجایی که نمای شهرهای امروز بدون توجه به اصول زیبایی شناسی معماری و شهرسازی شکل می گیرند، در نتیجه ساماندهی به این جداره ها مستلزم بازنگری به منظور بازیابی اصول بنیادین موثر بر طراحی جداره فضاهای عمومی می باشد.
گروه مهندسین مشاور معماری و شهرسازی پردیس نصیری با رویکردهای ذکر شده در پروژه های طراحی جداره خیابان فعالیت می نماید.