به طور کلی میتوان طرح هادی را طرحی دانست که به منظور اصلاح بافت های روستایی ایجاد گردیده است تا به این طریق بتوان به ساماندهی این بافت ها پرداخت. به واسطه این طرح می توان نحوه استفاده از زمین ها را برای اجرای مقاصدی همچون ساخت امکان مسکونی، تولیدی، تجاری، کشاورزی، تجهیزات و تاسیسات مشخص نمود و این گامی بسیار مهم برای استفاده بهینه از چنین فضاهایی به شمار می رود. در سال ۱۳۶۲ بود که پایه چنین طرح هایی ایجاد گردید و توسط وزیر راه و شهرسازی به مرحله اجرا درآمد.
این طرح همچون هر طرح دیگری دارای مجموعه قوانین و اصول خاصی است که بایستی در راستای ساماندهی روستاها مورد توجه قرار گیرند. همان گونه که می دانید خرید زمین های روستایی یکی از بهترین گزینه ها برای سرمایه گذاری به شمار می رود مخصوصا افرادی که قصد دارند تا در شمال کشور چنین زمین هایی را خریداری نمایند. زمین هایی که در این مناطق قرار گرفته اند تمام پتانسل های لازم برای رشد و پیشرفت را دارند و شما به عنوان فردی که این زمین ها را خریداری می نمایید می توانید از این طریق به سود بسیار زیادی دست یابید.
طرح هادی طرحی است که بایستی مالکان چنین زمین هایی در مناطق روستایی از آن تبعیت کنند تا با توجه به قوانین مشخصی اقدام به ساخت و ساز و ساماندهی این مناطق بپردازند. در گذشته چنین طرحی وجود نداشت و مالکین می توانستند بدون توجه به این اصول به ساخت و ساز خود ادامه دهند اما این روزها امکان اجرای چنین فعالیت هایی با وجود روی کارآمدن طرح هادی روستایی وجود ندارد. ساخت و ساز در مناطق روستایی در حال حاضر قوانین خاص خود را دارد و اگر فردی با توجه به این قوانین عمل ننماید به عنوان متخلف شناخته می شود و فعالیت های وی قابل پیگیری هستند اما قوانین طرح هادی و قوانین طرح هادی روستایی چیست؟
طرح هادی چیست؟
در ابتدای دهه ۶۰ بود که ساماندهی و توسعه روستاها به طور گسترده ای افزایش یافت و این امر به دستور وزارت راه و شهرسازی اتفاق افتاد. طی سال های گذشته تمام افرادی که در مناطق روستایی زندگی می کردند با مشکلات بسیار زیادی مواجه بودند و همین امر موجب شد تا شاهد مهاجرت خیلی از این ساکنین به مناطق شهری باشیم. مشکلات ناشی از سکونت در روستاها و مهاجرت بی رویه مردم روستایی منجر به روان بخشی روستاها شد و طرح هادی یکی از سیاست گذاری هایی بود که در اواخر دهه ۷۰ طرح ریزی شد و به مرحله اجرا درآمد.
اساسنامه ها و فسلفه طرح هادی را می توان در ماده ۷ اساسنامه بنیاد مسکن مشاهد نمود که این محتوا در سال ۱۳۷۸ به مرحله تصویب رسید و با این عنوان توسط سیاست گذاران به کار گرفته شد. این ماده با مجموعه قوانینی که به آن ها اشاره شده است بر اجرای این طرح براساس ایجاد هماهنگی با دستگاه های زیربط پرداخته و تاکید دارد تا عموم مردم در اجرای ان مشارکت داشته باشند.
تعریفی که برای طرح هادی در بخش ۸ ماده یک آیین نامه آمده است به این شرح است که این طرح طرحی است که ضمن ساماندهی و اصلاح بافت موجود میزان عملکرد گسترش آتی و نحوه استفاده از زمین برای عملکردهای مختلف از قبیل مسکونی، تولیدی، تجاری، کشاورزی، تاسیسات، تجهیزات و نیازمندی های عمومی روستایی را حسب مورد در قابل مصوبات طرح های ساماندهی فضاهای رها شده و سکونت گاه های روستایی یا طرح جامع ناحیه ای تعیین می نماید.
با این تفاسیر می توان به این نتیجه دست یافت که طرح هادی به عنوان طرحی شناخته می شود که به واسطه کارشناسان بنیاد مسکن تدوین شده است و به بررسی نیازمندی های روستاها در شرایط مختلف اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و فیزیکی روستاها می پردازد. در حال حاضر از این طرح به عنوان سند توسعه و عمران روستاها یاد می شود که از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بوده و نباید نادیده گرفته شود.
اهداف کلی طرح ساماندهی هادی
با تجه به مطالبی که در بخش های قبل بیان شد می توان به نتیجه دست یافت که طرح هادی کاملا هدفمند طراحی گردیده است اما با چه هدفی؟ به طور کلی می توان اهداف اصلی این طرح را آبادانی و ساماندهی بافت های روستایی دانست که به توسعه این مناطق کمک های قابل توجه ای می نماید. این طرح از جمله طرح های الزامی به شمار می رود که در راستای روستا تدوین و اجرا می گردد که سازمان بنیاد مسکن انقلاب اسلامی وظیفه اجرا نمودن آن را برعهده گرفته است.
مهم ترین اهداف طرح هادی در ماده ۲ آیین نامه اجرایی به شرح زیر می باشد.
- هدایت وضعیت فیزیکی روستاها
- ایجاد تسهیلات موردنیاز برای بهبود بخشیدن مسکن افراد روستایی و ارائه خدمات زیست محیطی و عمومی
- فراهم نمودن زمینه های لازم برای توسعه و آبادانی روستاها
- فراهم نمودن عادلانه امکانات موردنیاز روستاییان با استفاده از تسهیلات اجتماعی، رفاهی و تولیدی
اهمیت ساخت و ساز براساس طرح هادی
توجه داشته باشید برای اجرای هرگونه ساخت و ساز در مناطق روستایی بایستی براساس طرح هادی عمل نمود و فعالیت های صورت گرفته در این راستا کاملا منطبق با این طرح باشند. برای این کار شما نیاز به دریافت مجوز از سوی نهادهای مربوطه می باشید و هرگونه سهل انگاری در راستای دریافت این مجوزها تخلف محسوب شده و پیگیری خواهد شد. با توجه به مطالب بیان شده می توان متوجه شد که مورد بررسی قرار دادن طرح هادی یکی از مهم ترین اصول لازم برای ساخت و ساز و سرمایه گذاری در مناطق روستایی به شمار می رود که بایستی توجهات لازم را برای آن به عمل آورد.
دلایل اهمیت طرح هادی برای ساخت و سازهای روستایی
طرح هادی به عنوان سندی تلقی می گردد که مرجع اصلی برای ساماندهی و توسعه روستاها به شمار می رود به همین دلیل است که تاکید داریم بایستی ساخت و سازها کاملا هماهنگ و منطبق با این طرح انجام پذیرند. اگر بخواهیم در قالب یک مثال این موضوع را بهتر شرح دهیم می توان گفت اگر شما جزء افرادی هستید که قصد دارید تا در مناطق روستایی ویلا بسازید ممکن است پس از بررسی این طرح مجوزهای لازم از سوی نهادهای زیربط برای ساخت ویلا در اختیار شما قرار نگیرند. این موضوع به خوبی می تواند اهمیت طرح هادی برای ساخت و ساز در مناطق روستایی را بیان نماید.
با این تفاسیر توصیه ای که ما به شما داریم این است که قبل از خرید زمین در مناطق روستایی ابتدا بررسی کنید که آیا زمین خریداری شده در این طرح قرار دارد یا خیر. عدم توجه به این موضوع ممکن است شما را در شرایطی قرار دهد که نتوانید زمین خود را بسازید و مجوزها لازم را دریافت نمایید. با این شرایط می توان گفت سرمایه گذاری روی زمین هایی که تحت طرح هادی می باشند می تواند به شما ضرر وارد سازد و این ضرر به دو صورت اعمال می گردد.
در حال اول ممکن است فرد فروشنده زمین را خیلی بالاتر از ارزش واقعی آن به فروش برساند و در حالت دوم شما نمی توانید زمین خود را به فروش برسانید و اگر این کار امکان پذیر نیز باشد به سختی اتفاق می افتد.
نحوه دریافت استعلام طرح هادی روستایی
با مطالعه مطالبی که بیان شد ممکن است بپرسید حال چگونه می توان متوجه شد که زمین موردنظر در طرح قرار دارد یا خیر؟ توجه داشته باشید در حال حاضر نهادهای مختلفی وجود دارند که می توانند به شما کمک کنند تا از این موضوع مطلع شوید. این نهادها شامل دهیاری های روستایی، شهرداری ها و بنیاد مسکن می شوند. توصیه داریم ابتدا به سراغ دهیاری های روستایی بروید تا بتوانید از شرایط لازم برای ساخت و ساز در روستای موردنظر مطلع شوید. در گام بعد برای استعلام گیری بایستی به سازمان بنیاد مسکن مراجعه کنید چرا که تهیه و اجرای طرح هادی بر عهده این سازمان است.
وظایف طرح روستایی هادی
در این بخش از نوشتار خود قصد داریم تا به بررسی مهم ترین وظایف طرح هادی روستایی پرداخته و در این راستا اطلاعات مفیدی را در اختیار شما قرار دهیم. وظایف این طرح شامل موارد زیر می شود.
- مورد بررسی قرار دادن نیازها و خواسته های افراد ساکن روستاها در جهت توسعه و آبادانی آن ها
- مشخص نمودن فعالیت های موردنیاز و امکانات خدماتی لازم برای برآورده نمودن نیازهای ساکنین روستاها
- پیشنهاد اجرای ساختمان ها، تاسیسات و زمین ها برای انجام فعالیت های مفید و ارائه خدمات مطلوب