طرح جامع

طرح جامع چیست ؟ طرح جامع یک سند و خط مشی است که برای کمک به جوامع طراحی شده است تا چشم اندازی از آنچه می خواهند در آینده رخ دهد، را به تصویر بکشد. طرح های جامع به راهنمایی جوامع در تصمیم گیری در مورد توسعه و حفظ کاربری زمین کمک می کند. این طرح ها توسط یک کمیسیون برنامه ‌ریزی محلی نوشته و تصویب می ‌شوند و ممکن است توسط یک نهاد قانون ‌گذاری محلی نیز تصویب شوند، اگرچه طرح‌ های جامع به تنهایی قانون نیستند. بسیاری از طرح های اصلی به صورت یک سند نوشته می شوند، اما زمانی که به صورت اسناد متعدد ارائه می شوند، می توانند بسیار موثرتر باشند.

برای نوشتن یک طرح جامع شهری، یک جامعه ابتدا باید یک کمیسیون برنامه ریزی ایجاد کند که نویسندگان و متولیان اصلی طرح باشند. فرآیند برنامه ریزی با مطالعه شرایط موجود، از جمله جمعیت شناسی، مسکن، حمل و نقل، روندهای اقتصادی یا سایر تحلیل ها آغاز می شود. سپس کمیسیون برنامه ریزی نقشه کاربری آینده زمین ها را برنامه ریزی می کند تا در تصمیم گیری های خود در مورد منطقه بندی و توسعه آینده دچار مشکل نشود.

به منظور تطبیق طرح جامع پس از ایجاد آن، کمیسیون برنامه ریزی دستورالعمل منطقه بندی را تدوین و ارائه خواهد کرد. بخشنامه، قانون خاص مربوط به کاربری زمین در یک منطقه است. در حالی که نقشه کاربری آینده زمین به صورت کلی نوشته شده است و قانونی نیست که بتوان آن را اجرا کرد، نقشه منطقه ‌بندی و آیین‌ نامه، انواع خاصی از کاربری‌ های مجاز در هر ملک معین را توصیف می‌ کند و به‌ عنوان قانون توسط نهاد قانون ‌گذاری تصویب می‌ شود.

 

شهرداری ها همچنین یک طرح جامع شهری را با توسعه یک برنامه بهبود سرمایه اجرا می کند که پروژه های کلیدی را برای اولویت بندی بودجه طی  ۵-۶ سال آینده فهرست می کند. طرح جامع همچنین کمیسیون برنامه ریزی را هنگام تصمیم گیری در مورد پیشنهادهای توسعه ای که به آنها ارائه می شود، راهنمایی می کند.

 

طرح جامع شهری چیست؟

طرح جامع شهری نوعی برنامه ریزی شهری است که به توسعه فیزیکی یک شهر در دراز مدت مربوط می شود و معمولا بازه زمانی حدود ۱۰ تا ۱۵ سال آینده را پوشش می دهد. قالب طرح جامع شهری می تواند متفاوت باشد، اما اساسا یک سند برنامه ریزی بلند مدت پویا است که چارچوبی برای رشد آینده فراهم می کند.

این طرح بر تعیین اهداف سطح بالا و تعیین مناطق رشد مطلوب برای یک شهر یا منطقه شهری تمرکز دارد. اهداف طرح جامع شهری ممکن است شامل تسهیل حمل و نقل در سراسر شهر، ایجاد فضاهای اجتماعی بیشتر، بهبود کیفیت زندگی شهروندان، یا تشویق مردم به بازدید یا نقل مکان باشد.

این طرح ها به شما کمک می کند به توسعه بیشتر فکر کنید. برای مثال، اگر می‌ خواهید منطقه ‌ای در مرکز شهر را بازسازی کنید، به برنامه‌ ای نیاز دارید که ۱۰ تا ۱۵ سال آینده را در نظر بگیرد تا ثبات در رشد در طول زمان حفظ شود. این طرح ها به عنوان مثال شامل این است که چگونه می ‌خواهید جاده‌ ها را باز طراحی یا تعریض کنید تا از ساخت و ساز در مسیر جاده جدید جلوگیری ‌شود.

توسعه یک شهر باید خواسته ها و ارزش های جامعه گسترده تر را در نظر بگیرد. یک طرح جامع خوب باید ایده ‌ها را از منابع مختلفی مانند مردم، شورای شهر، سهامداران کلیدی (مانند گروه‌ های تاریخی، محیطی یا فرهنگی)، پیمانکاران خصوصی و غیره جذب کند بنابراین توسعه آینده منعکس‌ کننده بسیاری از دیدگاه ‌ها است.

مهم است که به یاد داشته باشید که طرح های جامع آرمانی هستند. آنها آنچه را که ممکن است تصور می کنند و مسیری را برای دستیابی به آن اهداف پیشنهاد می کنند. اما این بدان معنا نیست که آنها صد درصد تصویری از آینده را نشان دهند. زیرا شرایط ممکن است با گذشت زمان تغییر کند و برنامه ‌ها ممکن است نیاز به تعدیل داشته باشند.

 

طرح جامع در مقابل طرح استراتژیک

گاهی اوقات طرح جامع ممکن است با طرح های استراتژیک اشتباه گرفته شوند، زیرا هر دو طرح های با «تصویر بزرگ» هستند که با پیش بینی و برنامه ریزی برای رشد آینده سر و کار دارند. اما باید توجه داشته باشید میان این دو طرح تفاوت های وجود دارد که عبارتند از:

یک طرح استراتژیک چشم‌ اندازی را ارائه می ‌دهد که نشان خواهد داد شهرداری یک شهر در سه تا پنج سال آینده کجا قرار دارد و چه اقداماتی که برای رسیدن به اهداف خود انجام خواهد داد. طرح استراتژیک اساسا طرحی از اهداف شهر، پروژه های برنامه ریزی شده برای دستیابی به آن اهداف و معیارهایی برای تعیین موفقیت است.

در حالی که طرح جامع راهنمایی برای توسعه فیزیکی آینده یک جامعه است. این طرح کمک می کند تا با استفاده و ایجاد زمین، پروژه های زیرساختی عمومی و ساختمان ها با ارزش های یک منطقه هماهنگ شود. اگرچه این دو طرح مفاهیم کاملا متفاوتی هستند، اما در کنار هم به شما کمک می کنند تا تعیین کنید چه استراتژی ها و اقداماتی را باید در بلند مدت و کوتاه مدت انجام دهید تا به اهداف آتی خود برسید.

 

مزایای طرح جامع

داشتن یک طرح جامع شهری مزایای بسیار زیادی را ارائه می دهد. جای تعجب نیست که داشتن طرحی برای هدایت رشد آینده شهر شما در بلند مدت، چه نتایج مطلوبی خواهد داشت. برخی از مزایای طرح جامع عبارتند از:

• دیدگاه های کوتاه مدت و بلند مدت شما را شناسایی و متحد می کند

در یک طرح جامع، اهدافی را که می‌ خواهید در سه تا پنج سال آینده به آنها برسید و همچنین پروژه‌ هایی که برای دستیابی به آنها باید انجام دهید را مشخص می‌ کند. برای مثال، ساخت دو پارکینگ جدید درآمد بیشتری به همراه خواهد داشت، اما آیا با دیدگاه شهر شما برای ساخت پیاده ‌رو و محیط سبزتر مطابقت دارد؟ یک طرح جامع ثبات را تضمین کرده و تضمین می کند که فعالیت های کوتاه مدت شما باعث تداخل در اهداف بلند مدت نمی شود.

• باعث جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی می شود

داشتن طرح جامع نشان دهنده برنامه ریزی هوشمندانه برای پیشرفت جامعه است. داشتن برنامه های مشخص و جهت گیری برای توسعه باعث می شود سرمایه گذاران احساس امنیت بیشتری کنند. همچنین اگر سرمایه گذاران بخش خصوصی بتوانند توسعه دراز مدت شهر را ببینند، احتمال بیشتری برای جذب سرمایه‌ خواهید داشت.

•  جامعه محلی را درگیر می کند

شهروندان متعهد جوامع قوی و سالم را ایجاد می کنند. وقتی مردم نقش معناداری در بحث های پیرامون آینده جامعه خود ایفا می کنند، احتمال بیشتری دارد که از پروژه های در حال انجام حمایت کنند و از نتایج آنها راضی باشند. آنها همچنین درک عمیق تری از چالش هایی که شهر با آن مواجه است، دارند. بخشی از فرآیند تهیه طرح جامع شهری شما باید شامل ارتباط با اعضای جامعه باشد که ممکن است نیاز به خلاقیت داشته باشد.

•  به اولویت بندی برنامه های کاری کمک می کند

طرح جامع باید به درک کامل جامعه به عنوان یکی از ضروری ترین حوزه ها توجه داشته باشد. این اطلاعات باید برای اولویت بندی پروژه ها استفاده شود. به عنوان مثال، رهبران جامعه ای که می خواهند از ارتباط متقابل میان محله‌ ها و چندین شیوه حمل ‌و نقل مانند پیاده ‌روی، دوچرخه‌ سواری و حمل‌ و نقل عمومی حمایت کنند، از طرح جامعه شهری استفاده می کنند. در نتیجه، یکی از پروژه‌ هایی که در فهرست اولویت ‌ها قرار خواهند داد، تبدیل مکان ‌های پارک در خیابان به مسیر دوچرخه سواری خواهد بود.

• تصمیم گیری شفاف و منسجم را فعال می کند

وجود یک طرح جامع، نقطه مرجعی برای هیئت ها و کمیته های مختلف شهر در فرآیندهای تصمیم گیری  فراهم می کند. زمانی که همه بر اساس یک مجموعه «قوانین» کار می کنند، یک شهر به احتمال زیاد به شکلی قابل پیش بینی و منظم توسعه می یابد.

 

 

چگونه یک طرح جامع تهیه کنیم؟

یکی از مزایایی طرح جامع شهری این است که هیچ فرآیند رسمی برای انجام آن وجود ندارد. در عوض، هر تیمی ممکن است رویکرد خاص خود را برای انجام آن داشته باشد. شما می توانید با مراجعه به گروه مهندسین مشاور معماری و شهرسازی پردیس نصیری  طرح های جامع شهری مورد نظر خود را به راحتی تهیه نمایید. با این حال، ما مراحل اصلی که باید برای ایجاد یک طرح عالی و لذت بردن از مزایای آن دنبال کنید را برای شما برجسته کرده ‌ایم.

 

مرحله ۱: فاز اولیه

این یک مرحله مقدماتی است و شامل ترسیم اهداف اصلی پروژه است. در این مرحله، شما باید با نگاه کردن به قابلیت اجرا پروژه اصلی، به وضوح طرح  خود را ترسیم کنید. در نتیجه، لازم است تحلیل بیشتری داشته باشید و سوالات اصلی را در مورد پروژه بپرسید.

در طرح جامع شهری از مردم در مورد چشم انداز آنها برای آینده جامعه سوال بپرسید. تامین حمایت عمومی از طرح جامع برای دستیابی به آن بسیار مهم است. برای دستیابی به گسترده ترین مخاطبان ممکن و تشویق همه به مشارکت راه های مختلفی را ایجاد کنید.

شما برای این کار می توانید از روش هایب مانند نظرسنجی های آنلاین، جلسات عمومی، نظرسنجی های تلفنی و درخواست پاسخ پیامک استفاده کنید. هدف این مرحله ایجاد چشم انداز، اهداف و مقاصدی با حمایت جامعه است که به هدایت توسعه طرح جامع شهری به شما کمک می کند.

 

مرحله ۲: جمع آوری و تست داده ها

در مرحله بعد باید داده هایی را جمع آوری کنید که ممکن است بر اولویت ها و پروژه های شناسایی شده در طرح جامع شهری تأثیر بگذارد. داده ‌های مربوط به وضعیت مالی شهر، تسهیلات، دارایی‌ ها، پیش‌ بینی ‌های جمعیت، کاربری زمین، پروژه‌ های بهبود سرمایه و نیازهای سهامداران معمولا در فرآیند برنامه ‌ریزی استفاده می ‌شوند و به عنوان پایه ‌ای برای سندی که تولید می ‌کنید، عمل می‌کند. در نتیجه، جمع آوری اطلاعات بسیار مهم است.

در مرحله تست شما باید توزیع کاربری زمین و روابط بین مفاهیم مختلف را بررسی کنید. به عنوان مثال، ارتباطات استراتژیک بین مقاصد مختلف، مانند جاده ها، بخش های پارک عمومی، مناطق مسکونی و مناطق صنعتی چیست. تست داده ها به شما این امکان را می دهد تا میزان صحیح بودن اطلاعات جمع آوری شده را مورد بررسی قرار دهید. هدف این مرحله درک وضعیت شهر شما و شناسایی شرایط احتمالی آینده است که ممکن است نیاز به تغییرات خاص داشته باشد.

 

مرحله ۳: استراتژی ترجیحی را انتخاب کنید

هنگامی که یک سناریوی توسعه خاص را انتخاب کردید، باید یک استراتژی ارائه دهید که چگونه، چه زمانی و توسط چه کسی توصیه های این طرح باید اجرا شود. همچنین باید انتخاب کنید که کدام مدل از پروژه را ترجیح می دهید. همچنین باید چارچوب حرکت، از جمله سلسله مراتب خیابان ها و ویژگی های هر مسیر را مشخص کنید. اجزای دیگر برای تعریف در این مرحله شامل فضای باز اصلی است. مثلا در فضاهای باز چه مولفه هایی را لحاظ خواهید کرد.

 

مرحله ۴: طراحی خود را اصلاح کنید

سعی کنید اصول اصلی توسعه که در طرح جامع مشخص شده است را فهرست کنید و آنها را اولویت بندی کنید. قبل از اینکه بتوانید نتیجه بگیرید که طرح جامع شما درست است، باید آن را مقداری اصلاح کنید. یکی از بهترین راه ‌ها برای انجام این کار، بررسی مفاهیم اصلی و میزان تأثیرگذاری آنهاست. در نتیجه در این مرحله معماری مفهومی، طراحی خیابان، پیشنهادات مکان پارک و مناظر را با پرسیدن سوالاتی مانند آیا تیپولوژی ها و شخصیت های ساختمان شهر مشکلی ندارند؟ خیابان ها و بزرگراه ها چطور؟ آیا فضاهای باز به اندازه کافی و قادر به پاسخگویی به عموم هستند، مورد بررسی قرار دهید.

 

مرحله ۵: عملکرد پروژه ها و برنامه های خود را مدیریت و پیگیری کنید

مانند برنامه ریزی های استراتژیک دولت ها، طرح های جامع یک فعالیت تمام شده نیستند. شما باید پیشرفت برنامه را در طول زمان پیگیری کنید تا مطمئن شوید که در مسیر درست حرکت می کنید. بنابراین مجموعه ای را برای ارزیابی عملکرد و همچنین یک سیستم گزارش دهی برای کمک به تجزیه و تحلیل و تصمیم گیری ایجاد کنید.