طراحی شهری ، علمی که با عملگرایی، خلق و تولید مکان تعریف می‌شود و به شهرها هویت می‌بخشد. دانشی که میان مردم و شهرها ارتباطی ماندگار ایجاد کرده و تاثیر شگرفی روی زندگی آنها گذاشته است.
بیش از ۶۰ سال است که از تولد «طراحی شهری» در دانشگاه هاروارد به عنوان یک رشته دانشگاهی می‌گذرد. در طول این سالها، تعاریف و ویژگی‌های زیادی برای این رشته نوین که طول عمر آن هنوز به یک صده هم نمی‌رسد در نظر گرفته شده است؛ اما در همان بدو تولد، متخصصان دو ویژگی “عملگرایی” و “قابل اجرا بودن” را به عنوان تعاریف اولیه این دانش برشمردند.
برخی از متخصصان در تعریف طراحی شهری ، گاهی به تلفیق این رشته با هنر تاکید کرده‌اند و گاهی هم آنرا بخشی از دانش برنامه‌ریزی شهری به حساب آورده‌اند. زمانی که تعاریف صحیح طراحی شهری به مرحله اجرا برسد، شهرهایی که هنر، خلاقیت و مهندسی در طراحی آن نقش داشته پدیدار می‌شود.
طراحی شهری ، تلفیقی از هنر و دانش مدیریت
اما امروز می‌توان گفت، طراحی شهری تلفیقی از تمامی این عناوین بوده که صرفا باید فراتر از نام آنها تعریف شود. چراکه سیر تجربی دستیابی به تعریف یک علم نوزیسته، فراتر از یک دانشِ ارتباط برقرارکننده، یک دانشِ نظم دهنده یا یک دانشِ آرایشی است. از نظر من طراحی شهری علمی است که با خلق و تولید مکان تعریف می‌شود.
«تصویری از آغاز رشته طراحی شهری و اولین کنفرانس آن در دانشگاه هاروارد ۱۹۵۶»
عملکردگرایی، تعریف درست و دقیقی از طراحی شهری
باید به این نکته اشاره کرد که فعالان حوزه طراحی شهری، مسئول پرکردن حفره‌های تو خالی و جامانده از نظر متخصصین برنامه‌ریزی شهری نیستند. البته این یک نتیجه‌گیری قاطع است که طراحی شهری به تولید مکان منتج نمی‌شود، مگر با مشارکت متخصصین در حوزه‌های دیگر مرتبط با شهر که در ردیف‌های اول آن برنامه‌ریزان شهری ، جامعه‌شناسان شهری، اقتصاددانان شهر، متخصصین حوزه جغرافیای شهری، و فعالان حوزه انسان شناسی شهری قرار می‌گیرند.
اما تمامی این بخش‌ها پیش از طراحی شهری مطرح می‌شوند و پس از شروع کار، صرفا متخصصین طراحی شهری در چهارچوب واحد و متمرکز، مسئولیت پروژه‌ها را به عهده خواهند گرفت. البته معتقد هستم دانش طراحی شهری، از دوران کودکی خود مفهوم دقیق و درست «عملکردگرایی» را به خوبی در کنار تعاریف خود حفظ کرده است.
به طوری که می‌توان گفت سیر تبدیل شهروندان منفعل به شهروندان فعال، از سیر تغییر مدیران شهری منفعل به مدیران شهری فعال و عملگرا آغاز می‌شود. آغازی که لازمه آن گذر از این تفکر موزه‌ای در طراحی شهری و ورود به بخش نوینی از این دانش است که می‌تواند با رصد الگوهای پیشین شهرهای موفق، نوع نگاه و نحوه اجرای آنها را بروزرسانی کرده و به کار گرفت.
آرشیو موزه طراحی ویترا- آلمان
پروژه‌های قابل تعریف در حوزه طراحی شهری :
- طرح‌های ساماندهی
- طرح بازآفرینی
- طراحی و محوطه‌سازی
- طراحی بلوار
- طراحی خیابان
- طراحی میدان
- طراحی محله
- طرح اصلاح هندسی راه
- طراحی شهری و مطالعات سیمای شهری
- طرح موضعی و طرح جامع نورپردازی شهری
- طراحی شهری اراضی شهرک‌های مسکونی
- طراحی شهری اراضی شهرک‌های صنعتی
- طراحی شهری شهرک دانشگاهی و خوابگاهی
- طراحی شهری در سایت‌های فرودگاهی
- طراحی شهری بافت تاریخی و بافت قدیم شهری
- طراحی شهری بافت فرسوده
- طراحی شهری شهرهای جدید
- طراحی شهری آب کنار
- طراحی شهری پیاده راه
- طراحی پلازای شهری
- طراحی پلازای محله‌ای
- طراحی هندسی تقاطع‌های شهری بـه صورت هم سطح و غیر هم سطح
- طراحی شهری جداره خیابان
- طراحی شهری مراکز تجاری و مال ها
- طراحی شهری و ساماندهی ساحل
- طراحی و نوسازی بلوک‌های فرسوده
- طراحی شهری دره‌های شهری
- طراحی شهری در حوزه آرامستان‌ها
- طراحی فضاهای شهری رها شده
- طراحی شهری گردشگری کوهستان
- طراحی منظر شهری
- طراحی شهرک گردشگری